Ruszyła druga edycja Budżetu Obywatelskiego Gminy Środa Śląska.
Do dyspozycji mieszkańców jest w tym roku 350 tys. zł.
Wspólnie zdecydujmy na co przeznaczyć te pieniądze!

Zgłoś zadanie i miej realny wpływ na rozwój Twojej gminy.
Może to Twój pomysł zostanie zrealizowany w 2019 roku?

Takimi hasłami Urząd Miejski w Środzie Śl. zachęca mieszkańców do aktywności społecznej. Również my, Działkowcy- jako mieszkańcy Gminy Środa Śl. możemy zaobserwować co przydałoby się w infrastrukturze miasta lub  gminy i zgłosić swój projekt. Za pomocą „mapy zdarzeń” dostępnej na https://srodaslaska.budzet-obywatelski.org można przeprowadzić cały proces zgłoszenia swojego wniosku do Budżetu Obywatelskiego. Każdy z mieszkańców ma okazję wejść w rolę radnego i zgłosić do budżetu gminy swój pomysł. Ograniczeniem jest jeszcze kwota finansowania (w tym rozdaniu 100 tyś PLN/projekt), ale rosnący trend  i życzliwość średzkiego Ratusza do aktywowania mieszkańców powoduje, że pieniędzy na ten cel co roku przybywa. Jeżeli ktoś ma pomysł nadający się do budżetu partycypacyjnego, ale nie umie obsłużyć całego mechanizmu strony internetowej, urzędnicy gminy z pewnością pomogą uporać się z tym problemem. Wszystkie szczegóły, dane kontaktowe znajdziemy na specjalnie przygotowanej stronie internetowej https://srodaslaska.budzet-obywatelski.org

 

Krótka historia budżetu obywatelskiego zwanego również partycypacyjnym:

Pomysł narodził się w 1989 r. w Porto Alegre, stolicy leżącego na południu Brazylii stanu Rio Grande de Soul. Porto Alegre jest miastem liczącym ponad 1,3 mln. mieszkańców i jak na brazylijskie standardy jest ono stosunkowo bogate. W 1988 r. Partia Pracowników (Worker’s Party) postępowa partia polityczna która powstała w latach militarnej dyktatury – wygrała w Porto Alegre wybory samorządowe. Kampania wyborcza Partii Pracowników opierała się na hasłach demokratycznej partycypacji (z łaciny particeps – biorący udział) oraz zmianie priorytetów wydatkowania publicznych pieniędzy. Obiecywana była zmiana kierunku strumienia pieniędzy które przez dekady wydawane były na inwestycje w osiedlach i dzielnicach zamieszkiwanych w bogatszych warstwach lokalnej społeczności na rzecz biedniejszych zaniedbanych osiedli  i dzielnic. Po zwycięskich wyborach Partia Pracowników eksperymentowała z różnymi mechanizmami zapewniającymi obywatelom bezpośrednią rolę w podejmowaniu decyzji w sprawach budżetowych Borykając się z finansowymi ograniczeniami, jednocześnie zmieniała priorytety wydatkowania pieniędzy poprzedniej administracji.

Rozpowszechnienie modelu BP można podzielić na trzy okresy:

I Okres eksperymentów (1989-1996) Porto Alegre oraz kilka innych miast w Brazylii.

II Okres ekspansji w Brazylii (1997-2000) Ponad 130 miast zdecydowało się na wprowadzenie mechanizmów wypracowanych w Porto Alegre.

III Ekspansja BP od 2000 r ma miejsce szerokie rozpowszechnienie BP na świecie.

Na przełomie wieku, model Budżetu Obywatelskiego którego głównym celem jest zmniejszane dystansu pomiędzy wybranymi reprezentantami a wyborcami w celu odbudowy zaufania między nimi przywędrował do Europy z tą metodą eksperymentowało 6 europejskich miast. W 2005 r. było ich ponad 50 a 2010 r. było już 100. Sukcesy i zalety zostały dostrzeżone przez rząd brytyjski który opracował Narodową Strategię Rozwoju Budżetu Obywatelskiego i którego celem było wprowadzenie BP we wszystkich samorządach do 2012 r.

Cechy, warunki, modele i korzyści Budżetu Obywatelskiego

-geograficznie określony obszar (dzielnica, miasto)

– regularne spotkania w każdym z wyznaczonych obszarów

-cykl działań który bezpośrednio odpowiada cyklowi budżetowemu

-sieć organizacji i jednostek, które działają na rzecz zaangażowania mieszkańców, poprzez szkolenia, informowanie i mobilizację.

Aby proces tworzenia budżetu nazwać obywatelskim (partycypacyjnym), spełnione muszą być następujące warunki:

1.     Dyskusja nad sprawami finansowymi i budżetowymi  miasta, podczas której uczestnicy decydują o tym jak wykorzystać ograniczone środki budżetowe.
2.     Budżet nie powinien ograniczać się do poziomu osiedla ale angażować poziom całego miasta.
3.     Budżet Obywatelski powinien być ciągłym procesem, nie powinny być to pojedyncze zebrania. Nie wystarczy, aby Rada Miasta była otwarta na publiczną debatę, konieczne jest stworzenie dodatkowych mechanizmów włączenia mieszkańców do dyskusji na sprawami finansowymi.
4.     Ewaluacja– czyli systematyczne badanie cech konkretnego działania z punktu widzenia przyjętych kryteriów.

Budżet Obywatelski umacnia legitymacje władzy poprzez dialog i poprawę komunikacji z mieszkańcami – kiedy pochodzący z wyborów przedstawiciele społeczeństwa popierają wprowadzenie BO  znacznie podnosi to poziom zaufania do władz. Pojawia się również upublicznienie procesu tworzenia budżetu w samorządzie a mieszkańcy mają szansę poznać trudy i przeszkody jakie napotykają w swojej pracy przedstawiciele władz. A równocześnie wprowadzenie elementów konsultacyjnych do procesu tworzenia budżetu przyczynia się do zwiększenia odpowiedzialności urzędników. Również dla mieszkańców są korzyści  poprzez pogłębienie demokracji i aktywnego obywatelstwa, łatwy dostęp do informacji na temat sumy zebranych podatków, wydatków i prognoz budżetowych oraz zwiększenia zrozumienia i tolerancji między różnymi grupami mieszkańców.

Reasumując, budżet obywatelski jest nową propozycją na polskiej scenie samorządowej, aktywującą oddolne inicjatywy społeczne. Jest także elementem demokracji bezpośredniej cechującej polityczny system Szwajcarii. Pierwszym polskim miastem które wprowadziło ten eksperyment był Sopot, gdzie rada miasta w 2011 r. dała zgodę na oddanie 1% z budżetu do bezpośredniej dyspozycji mieszkańcom. A już w roku 2013 według Piotra Masłowskiego z rybnickiego CRIS-u trzydzieści  miast w Polsce zdecydowało się na wprowadzenie Budżetu Obywatelskiego. Patrząc na naszych sąsiadów-legniczanie będą mogli corocznie uczestniczyć w aktywnym projektowaniu lokalnych wydatków. W 2014 roku na realizacje w ramach Legnickiego Budżetu Obywatelskiego przeznaczona zostanie kwota do 5% wydatków inwestycyjnych budżetu miasta, czyli około 2 milionów złotych. Na każdy z wyznaczonych obszarów przypadnie ok. 200 000 złotych (dokumentacja oraz wykonanie inwestycji). Dla porównania obywatele niemieckiej Kolonii mają do dyspozycji nawet  około 20 % budżetu miasta  rocznie na projekty obywatelskie w których sami decydują w wydatkach. Tak jak napisał Wojciech Kębłowski w BUDŻET PARTYCYPACYJNY – KRÓTKA INSTRUKCJA OBSŁUGI „ nie należy zapominać, że budżet partycypacyjny to inicjatywa o ogromnych możliwościach, a dotychczasowe z nim eksperymenty w naszym kraju tych możliwości nie wykorzystują. Polskie miasta powinny dokonać szczerego i odważnego wyboru. Z jednej strony mogą ulec pokusie dalszego traktowania budżetu partycypacyjnego jako jednego z wielu narzędzi służących zwiększeniu efektywności lub legitymizacji polityki miejskiej czy projektu wpływającego na ograniczony zakres jej aspektów. Z drugiej strony mogą z budżetu partycypacyjnego uczynić pretekst do przeprowadzenia całościowej i długofalowej reformy systemu zarządzania.

Polskie miasta potrzebują odważnych zmian i odważnych budżetów partycypacyjnych. I choć nie każdy samorząd jest na budżet partycypacyjny gotowy – w wielu problemem jest brak woli politycznej lub (nierzadko pozornie) niska aktywność społeczna – każdy samorząd może

się do niego przygotować. By to zrobić, warto oczywiście inspirować się doświadczeniami innych miast – polskich i zagranicznych – jednakże nie należy skupiać się na szukaniu tzw. „dobrych praktyk” czy idealnych „modelów”. Konkretnych procedur budżetu partycypacyjnego wbrew pozorom nie można swobodnie „kopiować i wklejać” z miasta do miasta. Ich zastosowanie ma sens jedynie wtedy, gdy reprezentują cele i wartości określane w oparciu o lokalny kontekst i zasoby danego samorządu, z których najcenniejszym są zasoby ludzkie, czyli sami mieszkańcy.”

W artykule wykorzystano materiały:

„Dwa miasta” Budżet Partycypacyjny w Rybniku

Budżet Partycypacyjny Krótka Instrukcja Obsługi Wojciech Kębłowski

Wypowiedź radiową Piotra Masłowskiego prezesa CRIS Radio 90 z dnia 01.10.2013 r.

http://www.lbo.legnica.eu/

                                                                                                                                           

Robert Krankiewicz